Batavia Sint
Vincentius West-Java
17-4-2011
Ligging
|
Het Sint
Vincentius-Weeshuis (van de Zusters Ursulinen) voor meisjes lag in het
zuid-oostelijk stadsdeel, in Meester Cornelis, het adres was Bidara Tjina 76
(thans: Jalan Iskandar Dinata 76). Het gebouw, daterend uit 1938, bestond uit
een kerk en enige grote zalen, in een vierkant rondom een binnenplaats
gelegen; het werd in maart 1945 ingericht als ziekenhuis voor de zieken uit
de vrouwenkampen in Batavia en omgeving. |
Kampcommandant
Dr Mitsufuji
(03.45-08.45); Fukui (hoofd hospitaal)
Kampbewaking
Kanayama
(Japanse soldaat)
Kampleiding
Kinderafdeling:
Moeder overste
Doktoren
Dr AM.G.Cramer,
kinderarts, lt kol. Dr Maisey, Dr H.A.P.C.Oomen, Dr Smit
Transporten
(deels volgens Atlas Japanse Kampen)
|
datum |
binnengekomen uit |
vertrokken naar |
aantal per transport |
aantal in kamp |
type personen |
|
04.03.45 |
Bat: Tjideng |
|
50 |
|
vp
(1) |
|
04.03.45 |
Bat: Tjideng |
|
70 |
|
zk,zv |
|
01.04.45 |
Bat: Kramat |
|
170 |
|
vp |
|
01.04.45 |
Bat: Kramat |
|
? |
|
zk,zv |
|
01.04.45 |
Bat: ADEK |
|
33 |
|
vr,ki |
|
17.05.45 |
Band: Tjihapit |
|
499 |
|
zk,zv |
|
09.07.45 |
Bat: Tjideng |
|
? |
|
zk,zv |
|
09.07.45 |
|
Bat: Tjideng |
? |
|
vr,ki |
|
xx.xx.45 |
|
Bat: Mater Dolorosa |
20 |
|
vp
(2) |
|
xx.xx.45 |
Bat: Mater Dolorosa |
|
20 |
|
vp
(3) |
|
xx.xx.45 |
Bat: Mater Dolorosa |
|
100 |
|
zm
(4) |
|
xx.xx.45 (5) |
|
Overleden |
100 |
|
zm,zv |
|
23.08.45 |
|
|
|
1200 |
zk,zv,zm,vp |
Afkortingen/Noten
vp=verplegend
personeel, zk=zieke kinderen, zm=zieke mannen, zv=zieke vrouwen
Band=Bandoeng,
Bat=Batavia
(1) de
eerste bewoners van het kamp: om de opvang van de zieken voor te bereiden
(2) een
deel van de groep uit Tjideng, die de opvang van zieke mannen in Mater Dolorosa
ging voorbereiden
(3) de
groep uit Tjideng keerde terug naar Sint Vincentius
(4) in
verband met het overvolle Mater Dolorosa kwam één groep ernstig zieke mannen
naar Sint Vincentius
(5) in de
periode van mei tot augustus 1945
Verplegend
personeel
|
Op 4
maart 1945 kwam met een vrachtauto een groep van 50 vrouwen (met hun
kinderen, totaal ongeveer 50 personen) uit Tjideng, die de komst van
(ernstig) zieke vrouwen en kinderen uit de burgerkampen van Batavia moesten
voorbereiden. Deze groep werd ondergebracht op de eerste verdieping in één
van de slaapzalen; men sliep op stapelbedden. - Het eten was er iets beter
dan in Tjideng: soms kreeg men wat extra. – Twee maal per dag werd er een
appèl gehouden, totaal 100 à 150 personen. – Het werk bestond uit het
verzorgen van de zieken en het schoonhouden van de zalen. Een deel
van de Tjideng-groep werd later nog overgebracht naar Mater Dolorosa, dat
ingericht moest worden als ziekenkamp voor ernstig zieke mannen en oudere
jongens uit de burgerkampen in Bandoeng/Tjimahi. Zij keerden bijna allemaal
na enige weken naar Sint Vincentius terug om hun werk voor de zieken aldaar
weer voort te zetten. |
Nonnen
|
De
nonnen hadden een eigen afdeling. – Zij werkten in de verpleging en in de
keuken. – Zij liepen altijd in uniform. – De Moeder-overste was hoofd van de
kinderafdeling. |
Zieken
|
Regelmatig
kwamen er zieken-transporten binnen (de zieken werden vervoerd met
vrachtauto’s). Bij aankomst waren de meeste ernstig ziek; zij lagen in
bedden. Er waren maar weinigen, die beter werden en naar hun kamp werden
teruggebracht. Het sterftepercentage was hoog. Vele zieken hadden dysenterie
en hongeroedeem. – Er was op de eerste verdieping (naast de zaal met de
Tjideng-groep) een ziekenzaal met ongeveer 100 zieken. - Er was een aparte
zaal voor TBC-patiënten. Op het
laatst kwam nog een groep zwaar ziek mannen uit Mater Dolorosa; voor hen werd
de kapel als ziekenzaal ingericht; er lagen ongeveer 100 mannen. |
Sterfgevallen
|
Op één
van de galerijen stond een schoolbord, waarop elke dag de namen werden
opgeschreven van diegenen, die waren overleden. Elke dag werden de doden,
gehuld in een tikar, met een kar opgehaald en weggebracht (niemand wist
waarheen, niemand mocht mee). In de periode van maart tot en met eind oktober
1945 waren er 197 sterfgevallen. |
Mishandelingen
|
Fukui en
Kanayama mishandelden regelmatig de doktoren Maisey en Smit; de Japanse
kampcommandant Dr Mitsufuji was niet opgewassen tegen de wreedheden van zijn
ondergeschikten. |
Literatuur
Beekhuis,
H. e.a. – Atlas Bersiapkampen, 2009, pg 51 (gebeurtenissen tijdens de Bersiap)
Cramer, A.M.G. – St. Vincentius april 1945 – 15 augustus 1945, Ned. Tijdsch.
v. Geneeskunde 129(1985)1543
Divendal,
Winand – Vincentius, Moesson 15.07.85, pg 30-31
Dulm, J.
van e.a. - Atlas Japanse Kampen, deel I, 2000, pg 100-101
Graaff, Nell van de -
We survived, a mother’s story of Japanese captivity, 1989
Heshusius-van der Kam, Mw A. - Persoonlijke mededeling
Jong-Thijssen,
C.V. de - Het internaat in Bidara Tjina, Moesson 43/12, juni 1999, pg 17
Jut, M.A.
– Ondervragingsrapport, 1946, NIOD, IC 001076
Keizer-Heuzeveldt,
H.E. - En de lach keerde terug, 1982, pg 62-63
Liesker,
H.A.M. - Oproep, Moesson 42, nr 9 (15.03.98), pg 4
Oldenburger,
Feddo - Persoonlijke mededeling
Put,
Marie-Jeanne van der – Kampziekenhuis in
Jan Grootenhaar e.a. – Donkere regendruppels, 2002, pg 92-94
Raymakers-van
der Put, Mw M.J. - Verslag
Schulze,
Kapitein F.W. – Proces-verbaal, NIOD, IC 001940
Spijker-Moll,
Mw T. – Persoonlijke mededeling
Velden,
Dora van - De Japanse burgerkampen, 3e druk 1977, pg 365
Voormolen-van
Vark, Mw H. - Persoonlijke mededeling
Wal-Meyneken,
Suzanne van der – Nederlands-Indische Herinneringen, 2000 (uitgave in eigen
beheer)
Zwitzer,
H.L. - Mannen van 10 jaar en ouder, 1995, pg 307
Foto’s
50
Tahun Panti Asuhan Vincentius Pueri 1938-1988, pg 33, 34
Dulm, J.
van e.a. - Atlas Japanse Kampen, deel I, 2000, pg 101 (luchtfoto)
Plattegrond
Archief
Provincialaat van de Ursulinen te Bandoeng, situatie 1962
Dulm, J.
van e.a. - Atlas Japanse Kampen, deel I, 2000, pg 101