19-5-2011
Ligging
|
Sandakan lag op de
noord-oostelijke punt van Borneo, in het voormalige Brits Borneo (thans
Brunei). In Sandakan waren een
Mannenkamp en een Vrouwenkamp; het mannenkamp was ondergebracht in het Gouvernementshuis,
het vrouwenkamp in een particulier huis. In mei 1942 werden de geďnterneerden
overgebracht naar Berhala-eiland, een eilandje voor de kust, waar in het
verlaten liggende quarantaine-station (voor de lepra-lijders) ook weer een
mannenkamp en een vrouwenkamp werden ingericht, Berhala (ma) en Berhale (vr).
Deze kampen lagen honderd meter van zee en waren omheind door 3 meter hoog
prikkeldraad. |
Kampcommandant
majoor Suga
Transporten
|
datum |
binnengekomen uit |
vertrokken naar |
aantal per transport |
aantal in kamp |
type personen |
|
|
MANNENKAMP |
|
|
|
|
|
20.01.42 |
Omgeving |
|
30 |
30 |
ma |
|
12.05.42 |
|
Berhala-eiland (ma) |
30 |
0 |
ma |
|
|
VROUWENKAMP |
|
|
|
|
|
20.10.42 |
Omgeving |
|
10 |
10 |
vr,ki |
|
12.05.42 |
|
Berhala-eiland (vr) |
10 |
0 |
vr,ki |
|
|
BERHALA
(ma) |
|
|
|
|
|
12.05.42 |
Gouvernementshuis |
|
30 |
30 |
ma |
|
14.05.42 |
Tawau |
|
25 |
|
ma
(1) |
|
07.03.43 |
|
Kuch: Batoe Lintang (2) |
80 |
0 |
ma |
|
|
BERHALA
(vr) |
|
|
|
|
|
12.05.42 |
Huis |
|
10 |
10 |
vr,ki |
|
xx.xx.42 |
Omgeving |
|
10 |
10 |
vr,ki |
|
12.01.43 |
|
Kuch: Batoe Lintang |
20
(3) |
0 |
vr,ki |
Afkortingen/Noten
ki=kinderen, ma=mannen,
vr=vrouwen
Kuch=Kuching
(1) Fathers
(2) per boot via Kadat,
Jesselton, Laboean, totale reisduur 6 dagen
(3) waaronder 3 zusters en
enige Engelse, Amerikaanse en Chinese vrouwen
Omstandigheden
|
VOEDING. Het voedsel was
slecht: de slechte rijst zat vol korreltjes kalk (waarschijnlijk toegevoegd
om bederf tegen te gaan), beetje vis met vliegen en beetje groente met veel
zand; twee maaltijden per dag, eenmaal gekookt, dus ’s avonds koud eten. Na 6
weken waren de Chinese koks vertrokken en mochten we zelf koken. Later werd
het eten heel erg schaars, zodat we ’s nachts eten gingen halen (smokkelen)
van buiten het kamp. GEZONDHEID. Door het
slechte eten waren er veel zieken; het leek op dysenterie, maar het kwam waarschijnlijk
door de kalkkorrels in het eten. BADEN. Na zekere tijd mochten
de kampbewoners enige uren per dag naar het strand (mannen en vrouwen apart);
toen de vrouwen en kinderen naar Kuching waren vertrokken, mochten de mannen
de gehele dag naar het strand. |
Literatuur:
Dulm, J. van e.a. - Atlas
Japanse Kampen, Deel I, 2000, pg 182
Keith, Agnes Newton -
Vrouwenkamp Borneo, 1950
Schoor, Father Frans van
den - Brief aan het moederhuis, 1945, Mill Hill archief, pg 4-6